Cemal Süreya Kimdir?
İkinci Yeni Akımının en ünlü şairlerinden biri olan Cemal Süreya 1931 senesinde Pülümür’de dünyaya gözlerini açmıştır. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesini başarıyla bitirmiştir. Mesleği ile alakalı çeşitli yerlerde çalışan Süreya 1982 senesinde maliye müfettişliği görevinden emekli olmuştur. Birçok dergi çıkartan Süreya’nın gerçek adı Cemalettin Seber’dir. Cemal Süreya 9 Ocak 1990 senesinde İstanbul’da vefat etmiştir.
Cemal Süreya kimdir peki ? İkinci Yeni Akımının en önemli öncülerinden ve kurucularındandır. Şiiri ironik bir şekilde ve geniş bakış açısıyla yazmıştır. Şiirin hiçbir mantık ve düzene oturtulamayacağına her zaman değinmiştir. Kendi üslubunu yapan şair kendine özgü özel bir şiir anlayışı getirmiştir. Bilgi birikimini çarpıcı ve yoğun imgelerle sentezlemiştir.
İlk şiirlerinde biçime önem vermiş. Sonraki şiirlerinde bu anlayışından vazgeçen şair insani bir öze yönelerek aşk ve bedensel zevki kendine ait üslubuyla dışa vurmuştur.
Eğitim Hayatı
Amcası Memo’dan ilkokula başlamadan önce okumayı ve yazmayı öğrenen Süreya, hastalığı sebebiyle okula bir yıl geç başladı.
Süreya, annesi Gülbeyaz hanımın vefatının ardından halasının yaşadığı İstanbul’a gönderildi ve eğitimine burada devam etti.
Ortaokulun ikinci yılında Dostoyevski’nin eserleri ile tanışan Süreya, Karamazov Kardeşler romanının üzerindeki etkiyi vurgulamak için şunları yazmıştı:
“Aslında ikinci bir doğum tarihim de var ben: 1943. Dostoyevski’yi okudum, ondan sonra hiç huzur kalmadı bende. Beni edebiyata, şiire iten şeylerde tuhaf bir şekilde en çok bir romancının, Dostoyevski’nin etkisini buluyorum.”
Ortaokuldan sonra Haydarpaşa Lisesine parasız yatılı olarak kaydolan Süreya, daha sonra Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesinde Maliye ve İktisat Bölümünde eğitimini sürdürdü. Daha sonra Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesini başarıyla bitirdi.
Cemal Süreya Edebi Kişiliği:
- Cemal Süreya İkinci Yeni anlayışıyla şiirler yazmasına rağmen geleneğe hiç karşı olmamıştır. Hatta geleneğin değerlerinden geniş bir ölçüde yararlanmıştır. Nükteli söyleyişini Orhan Veli’den etkilenerek geliştirmiştir. Ancak son şiirlerinde nükteli söyleyişini kaybetmeye başlamıştır.
- Toplumsal gerçekçi yazdığı şiirlerinde modern ressamlar gibi soyutu somutlaştırmıştır. İkinci Yeni sanatçılarına bakıldığında onlara göre daha açık şiirler yazan şair toplumcu gerçekçilere göre ise kapalı şiirler yazmıştır.
- İkinci Yeni’nin en tanınmış şairlerinden olan Cemal Süreya, ayrıca bu anlayışın da en önemli kuramcılarından sayılır.
- İkinci Yeni anlayışına katılmasına rağmen geleneğe karşı olmamış, şiirlerinde geleneğin değerlerinden geniş ölçüde yararlanmıştır.
- “Şiir anayasaya aykırıdır.” diyerek ironik bir bakış açısıyla şiirin hiçbir mantık ve düzene uymayacağını söylemiştir.
- Kendine özgü bir şiir anlayışı geliştirmiş; çarpıcı, yoğun imgelerle, bilgi birikimini sentezleyerek başarılı eserler vermiştir.
- Cemal Süreya şiirlerinde hareket halindeki her şeyi anlatmış, yaşayan insanın her yönüne değinmiştir.
- İlk şiirlerinde biçime önem verdiğini, sonraları ise insanî bir öze yöneldiğini söyleyen şair, eserlerinde aşk ve cinselliği de kendine özgü bir anlatımla dışavurmuştur. Bütün sevgililerine “Annem çok küçükken öldü / Beni öp sonra doğur beni” diye seslenir.
- Üslup yönünden de diğer şairlerden ayrılan Cemal Süreya, kullandığı halk dili ve biçime verdiği önemle ön plana çıkmıştır.
- Üvercinka adını verdiği sevgilisiyle girdiği iddia sonucu soyadındaki bir adet ‘Y’ harfini kaybetmiştir. Modern şiirin ressamı olan Cemal Süreya lirizm akımından etkilenmişti
Sessiz sedasız aramızdan ayrıldı
9 Ocak 1990’da aşk şiirleriyle tanınan Cemal Süreya bu dünyadan sessiz sedasız göçtü.
Cenaze töreninde Süreya’nın eşi ölmeden hemen önce yazdığı şu satırları paylaştı:
Ölüyorum tanrım
Bu da oldu işte.
Her ölüm erken ölümdür
Makale Cafe olarak siz değerli okuyucularımıza Cemal Süreya kimdir sorusuna elimizden geldiği kadarıyla cevap vermeye çalıştık. Yazımızı okuduğunuz içi teşekkür ederiz kalın sağlıcakla…
