Sultan Melikşah Kimdir Ve Hayatı
Sultan Melikşah Kimdir Ve Hayatı; Özellikle TRT’de başlayan Uyanış Büyük Selçuklu dizisinden sonra internet ortamında en çok aratılan kelimeler şunlardır Sultan Melikşah kimdir? Melikşah’ın hayatı? Melikşah’ı kim oldürdü ? gerçekten de merak edilmeyecek gibi değil. Şimdi gelin bu soruların cevabını tek tek hep birlikte öğrenelim.
Melikşah KİMDİR?
Melikşah, Büyük Selçuklu Devleti Sultanlarından biridir. Onu ön plana atan durum ise zamanında devletin çok fazla yükselmesi sır dolu ölümü ve tabi ki de Nizamülmülk. Hükümdarlık zamanında (1072-1092) Büyük Selçuklu Devleti en geniş sınırlarına vardı. Sınırlar Anadolu’dan Umman’a Kafkaslar’dan Hindistan önlerine uzandı. Melikşah’tan sonra Selçuklular ne yazık ki eski gücüne kavuşamadı. Devrin en önemli kişileri arasında Ömer Hayyam bilim ve Nizamülmülk siyaset dallarında bulunur.
Melikşah’ın Hükümdarlığı
Melikşah 1072’de sultan olduktan sonra babası döneminde vezirlik makamında olan Nizamülmülk’ü görevinde bıraktı. Melikşah’ın hükümdar olduğu dönem Büyük Selçuklu Devleti’nin en parlak dönemidir.. Tahta çıktığı ilk dönemde kardeşi yönetimi ele geçirmek için isyan etti. Kardeşini yenerek ülkesinde düzeni sağladı. Bu arada devletteki iç isyandan faydalanan Gazneli ve Karahanlı devletleri birleşerek Selçukluya saldırdılar. Sultan Melikşah bu iki devleti de yenilgiye uğratarak kendini kanıtlamış oldu. Karahanlı Devleti bu mağlubiyetten sonra ikiye bölünerek; Doğu Karahanlılar’ı Karahitaylar, Batı Karahanlılar’ı ise Harzemşahlar yıktı.
Bundan sonraki 20 yıl döneminde, birbirinden 20 yıl yaş farkı olan Gazneliler Sultanı İbrahim Han ile Melikşah arasındaki ilişkiler iyi olarak devam etti, sınırlar değişmedi ve bu iyi ilişkiler iki haneden mensupları arasında yapılan evlenmeler ile pekiştirildi.
Bununla birlikte diğer komşu ülkelerine karşı Melikşah daha ön görülü bir politika uygulamaya başladı. Selçuklu Devleti’ne yeni topraklar katmak hedefiyle arazi fethi için çarpışmalar ve savaşlar yapmıştır. Melikşah Maveraünnehir bölgesine kendinin de şahsen katıldığı iki büyük askeri sefer yapmıştır. 1073/74’teki seferde Batı Karahanlılar’a saldırarak onların Ceyhun Nehri sağ kıyılarında bulunan arazilere çekilmelerini sağlamış ve stratejik bir şehir olan Termez şehrini zaptemiştir.[4] 1089’daki seferde ise yörel ulemanın da desteği ile önemli Semerkant şehrini eline geçirmiş ve orada idareci olan ve eşi olan Terken’un yeğeni olan Ahmet Han bin Kezr’i tutuklatmıştır. Bu fetihten sonra sefer Yedisu bölgesine (günümüzde Kazakistan’da bulunan “Jetişu” veya Rusça “Semirechye” bölgesine) yönelmiş ve Kaşgar merkezli olan Doğu Karahanlılar devletinin hükümdarı Ebu Ali el-Hasan Melikşah’in tabiliğini girmeyi kabul etmiştir.
Anadolu Selçuklu’nun ilk hükümdarı olan Süleyman Şah’ın ölümünden yaklaşık 6 ay sonra Suriye’ye gelen Melikşah; bu sırada iç kale hariç Halep’i fethetmiş hazırda bulunan kardeşi Tutuş’u Şam meliki olarak bırakmış ve Tutuş, Şam şehrine çekilmiştir. Melikşah, Halep’i Kasım ud-devle Ak-sungur’a, Antakya’ya varınca oraya Süleyman Şah’ın vezirinden alıp Yağı-sıyan’a, Urfa’yı Bozan Bey’e ve Musul’u da Çökermiş Bey’e ikta etmiştir. Artuk Bey ise; geçmişte Tutuş tarafından kendisine ikta edilen Kudüs’e yerleşmiştir. Böylece bölgedeki düzen sağlanmıştır.
Hakkında belirsizlik olan Urfa şehrine gelince; Filaret’in yerine Barsuma idaresinde bulunan Urfa, Bozan Bey tarafından kuşatılmış ve şehir halkının Barsuma’ya isyanıyla fethedilmiştir. İbn ül-Adim; Melikşah’ın Urfa’ya varınca, burayı Müslüman Filaret’e verdiğini yazarken daha evvel vukubulan bir hadiseyi yanlışlıkla bu zamana almıştır. Urfalı Mathieu ise böyle bir şeyden bahsetmediği gibi şehrin Melikşah tarafından görevlendirilen Bozan Bey tarafından fethedilmesi, Melikşah’ın burayı Filaret’e vermediğini göstermektedir. Nitekim, şehir halkının Filaret’e olan nefretinden dolayı Urfa değil Maraş Filaret’e verilmiştir ve Filaret, 1085 yılında burada ölmüştür.
Sultan Melikşah Kimdir Ve Hayatı
EŞLERİ
Zübeyde Hatun (Emir Yakuti’nin kızı, Berkyaruk’un annesi.)
Terken Hatun (İbrahim Tamgaç Han’ın kızı, Ahmed, Davud, I. Mahmud ve Mah Melek Hatun’un annesi.)
Taceddin Seferiyye Hatun (Cariye kökenli, Muhammed Tapar ve Ahmed Sencer’in annesi.)
ERKEK ÇOCUKLARI
I. Mahmud
Tuğrul
Emir
Humar
Ahmed
Davud
Berkyaruk
Muhammed Tapar
Ahmed Sencer
KIZ ÇOCUKLARI
Mah Melek Hatun (Abbasi Halifesi Muktadi ile evlenmiştir.)
Cevher Hatun (Gazneli III. Mesut ile evlenmiştir.)
Seyyide Hatun (Abbasi Halifesi Mustazhir ile evlenmiştir.)
Melikşah’ın Ölümü
Saltanatının son yıllarında Batınîler’le uğraşan Sultan Melikşâh 38 yaşında iken zehirlenerek öldü (1092). Bazı rivayetlere göre Melikşah eşi Terken Hatun ve Tacülmülk tarafından öldürüldü. Bazı kaynaklara göre ise onu zehirleyenler Hasan Sabbah ve fedaileridir.
