Dünyayı Okuyun, kitaplar aracılığıyla dünyayı keşfeden bir dizidir.
Muhalif bir oyun yazarı olan Vaclav Havel’i ilk komünizm sonrası başkanı olarak seçen Çek Cumhuriyeti’nin edebi iyi niyetinden çok az kişi şüphe edebilir. Edebiyat Çek kalbinin merkezindedir çünkü bizi yaratmış ve özgürleştirmiştir.
Avusturya-Macaristan bizi Alman yapmaya çalışırken, yazarlar ve şairler Çek dili ve ulusal kimlik fikrini yaratmak ve korumak için çalıştılar. Komünist Parti entelektüel isyanları temizlemek için mücadele ettiğinde, muhalifler Prag’ın efsanevi duman dolu barlarında bir araya gelerek yasaklı çalışmalarını tartıştılar ve samizdat ağı üzerinden gizlice soktular.
Ünlü Yüz Kule Şehri olarak bilinen Prag, Franz Kafka’nın şehirle olan sıkıntılı ilişkisine rağmen, onun sorunlu zihninin en önemli ilham kaynağıydı. (Komünist yetkililer, Kafka’yı onlarca yıl boyunca Çek tarihinden silmeye çalıştı.)
Prag, birçok Avrupa metropolünü etkileyen ticarileşmeden kaçamamış olsa da (Gotik katedraller artık lüks moda markaları ve altın kemerli patates kızartmalarıyla aynı alanı paylaşıyor) edebi hayatı söndürülemez. Edebiyat ve mit, şehrin Eski Kent’indeki dar sokaklardan ortaçağ simya gizemlerine, yüzyıllardır var olan bodrum katlarındaki tekno partilere ve yıldızların yollarını izleyen astronomik saatlere uzanan her parke taşında yaşıyor.
Bavulumu toplamadan önce neleri okumalıyım?
Prag’ın kalıcı güzelliğinin sırrı keyfi olduğu kadar basittir: Ne Müttefikler ne de Mihver Devletleri II. Dünya Savaşı sırasında şehri yok etme ihtiyacı hissetmediler. Prag, Kutsal Roma imparatorları tarafından inşa edilen ışıldayan çatılarına ve ortaçağ köprülerine tutundu. Savaş şehrin görünümünü değiştirmese de, halkının ruhunu yeniden şekillendirdi.
Jaroslav Hasek’in romanındaki başkahraman “İyi Asker Svejk”Prag’daki bir apartman dairesinde romatizmalı dizlerine yağ sürerken Arşidük Franz Ferdinand’ın suikast haberi kulağına ulaşır. Svejk, resmen aptal olarak onaylandığında ordudan atılmıştı, ancak I. Dünya Savaşı’nın patlak vermesi onu çatışmanın içine fırlatır. Yaklaşık bir milyon Çek, Avusturya-Macaristan için savaştı, çoğu zaman imparatorluk adına neden hayatlarını riske atmaları gerektiğini pek anlamadan. Çatışma nedeniyle bireyselliğin kaybı Çek deneyiminin kalbinde yer alır: inşa etmeye çalışan, sürekli olarak daha büyük komşuları tarafından gasp edilen bir ülke.
